Curriculum Vitae

Opleidingen:
2001-2003
MFA Schilderkunst, Frank Mohr Institute, Hanzehogeschool, Groningen
2002
Hunter College MFA, New York, United States
1996-2000
Kunstacademie Constantijn Huygens (Artez), Hogeschool voor de Kunsten, Kampen
 
Initiatieven:
2007-heden
Betrokken bij diverse projecten van PeerGrouP, locatietheatergroep gevestigd in Donderen (DR), www.peergroup.nl
2003-2008
P/////AKT, expositieruimte in broedplaats Amsterdam Zeeburg, www.pakt.nu (oprichter en curator/medewerker)
2000-2003
Stichting Holodeck, ClubPlus en Expositieruimte BRAK, Voormalig Waterbedrijf Groningen (oprichter en curator/medewerker)

 
Exposities / projecten (selectie)

2014
- groepsexpositie Food for Thought in Kunstenlab Deventer
- installatie Ways of Seeing op Noordelijk Film Festival in Leeuwarden
- vertoning VARKENSHUIS op Noordelijk Film Festival in Leeuwarden
- tijdelijke aanstelling bij Rijksuniversiteit Groningen voor schrijven onderzoeksvoorstel op grens kunst & 
  wetenschap
- vertoning VARKENSHUIS op Noorderzon Performing Arts Festival in Groningen
- vertoningen VARKENSHUIS op Festival Karavaan in Noord-Holland
- vertoning VARKENSHUIS bij presentatie van mEATing in Tilburg
- vertoningen BLOED op Festival der Aa
- Vertoning VARKENSHUIS in De Nieuwe Weg in Groningen
- Première documentaire VARKENSHUIS op het Internationale Filmfestival Assen | Vrouw&film
- KunstApp: opdracht van Herinrichtingscommissie Roden-Norg (Dienst Landelijk Gebied) voor het ontwikkelen
  van 2 korte films voor een kunstroute
 
2013
- gastcollege aan de RUG (Rijksuniversiteit Groningen), 3e jaars studenten afd. Population Studies | i.s.m. Elles Kiers - PeerGrouP, dr. H. Haisma en AiO S. Visser
- DUIF, cross-over performance op o.a. Noorderzon Performing Arts Festival Groningen, Cultura Nova Heerlen, Explore the North / 2013-2014
- Conference on Emotional Geographies – special session over Varkenshuis van de PeerGrouP en vertoning film BLOED op conferentie van de RUG / juli 2013
- Wheel of Motion, try-out 24 juli op het Kilowatt festival in Italië, dansvoorstelling 20 minuten, tevens onderdeel van een drieluik (TRILOGIE), i.s.m. performer Sara Wiktorowicz en Franscesca Foscarini / 2013-2014
- PIGHOUSE (in ontwikkeling) essayfilm n.a.v. het project Varkenshuis van de PeerGrouP. I.s.m. Rijks Universiteit Groningen / 2013-2014
- Video-vormgeving grote zaal voorstelling De Nije Man, Waark / mei 2013-2014
- Vertoning van films: Wheel of Motion, BLOED en ONLAND op het Internationale Film Festival 
   Assen / Vrouw&film / 2 maart 2013
- Wheel of Motion, bewerking van video-installatie uit 2012 voor openingsperformance (10  min.) voor de conferentie ‘BreinFest’ in opdracht van de Radboud Universiteit Nijmegen / maart 2013

 
2012
- ‘PeerJonG – Platteland, jongeren en locatietheater’, opdrachtfilm PeerGrouP / 2012
- ‘Leve het Zaailand’, Ways of Seeing / video-installatie, Leeuwarden / 2012
- ‘Open Mind’, Wheel of Motion / video-installatie, Pavlov op Noorderzon Performing Arts  
   Festival, Groningen / 2012
- ONLAND – vertoning van documentaire / tour langs 10 plekken in Nederland die raken aan het
   thema van de film / o.a. Terschelling, Rhoon, Marum en Annerveensche Kanaal / 2012
- ‘Van Mond tot Mond’, maker bij locatietheatervoorstelling PeerGrouP, Drenthe / mei 2012
-  Werkperiode + expositie A.I.R. Greylight Projects, Heerlen / maart – april 2012
-  Vertoning van film BLOED, Short Filmfestival Regensburg / 2012
-  Vertoning van film BLOED op Holland Doc 24, digitaal documentairekanaal / 2012
-  Open Gaten Kunstproject, Beelden bij Gebouwen, groepsexpositie SMAHK, Assen / 2012
-  Nachtlicht, groepsexpositie Greylight Projects, Heerlen – nov-jan 2011/2012
 
 
2011
- mEATing , groepsexpositie in Hilvaria Studio’s te Hilvarenbeek / nov. 2011
- Première van cross-over project ONLAND op het Noorderzon Performing Arts Festival  
  Groningen / 2011
- Première van film BLOED op Food Film Festival Amsterdam / 2011
- Vertoning van film BLOED op Noordelijk Film Festival Leeuwarden / 2011
 
 
2010
- Vertoning van film BEEST op Holland Doc 24, digitaal documentairekanaal / 2010
- Groepsexpositie mEATing, vertoning van film BEEST / Tilburg 2010
- Korte film BEEST opgenomen in publicatie van P.A.I.R. - PeerGrouP / 2010
- diverse projecten i.s.m. locatietheatergezelschap PeerGrouP / 2010
 
 
2007 – 2009
- Supermarket Stockholm, groepsexpositie P/////AKT, Stockholm / 2008
- diverse projecten i.s.m. locatietheatergezelschap PeerGrouP / 2008 - 2009
- ‘PAULO POST FUTURUM’, groepsexpositie 25 jaar Lokaal01, Stedelijk Museum Breda 2007
- ‘Eigen Terrein’, groepsexpositie ONOMATOPEE, Strijp in Eindhoven / 2007
 
 
2005 - 2006
- Berliner Kunstsalon, groepsexpositie P/////akt / Berlijn 2006
- ‘Loop en Sloop’, groepsexpositie, Safe de Flat, Zwolle / 2005
- ‘Cine-view’, groepsexpositie, De Fabriek, Eindhoven / 2005
- ‘Videoskoop’, videoarchief, galerie Sign, Groningen / 2005
 
 
2004
- BOUW&WOW, groepsexpositie, Kunstencentrum Hengelo / 2004
- Lokaal 01, werkperiode i.s.m. Martijn Rooker, Antwerpen (B) / 2004
- Groepsexpositie, K.O.P., Breda / 2004
- ‘Lauft.. heißt das es lauft oder es kommt bald … lauft’, performance i.s.m. Martijn Rooker,
  Amsterdam / 2004
- groepsexpostitie, De Fabriek, Eindhoven / 2004
- ‘ALLES IS VERF EN KLEI’, installatie i.s.m. Martijn Rooker, De Fabriek, Eindhoven / 2004
 
 
2000 - 2003
- ‘City in a Room’, 24 uur durende multi-media-jam, PAVLOV media, Groningen / 2003
- ‘Outframed’, eindexamen presentatie MFA Schilderkunst, Galerie Wijk, Groningen / 2003
- ‘Holding up my skins’, solo expositie, Kunstencentrum DeFKa,  Assen / 2003
- ‘Hidden’, groepsexpositie MFA Schilderkunst, (gastcurator Elly Stegeman, Museum de Bijert,
  Breda), ateliercomplex MFA Schilderkunst FMI Groningen / 2002
- ‘A Room with a View’, groepsexpositie MFA Schilderkunst, (gastcurator Maria Hlavajova,
  Begane Grond, Utrecht) Ateliercomplex MFA Schilderkunst FMI  Groningen / 2001
- Eindexamenexpositie, Constantijn Huygens Kunstacademie,  Kampen / 2000

I am an engaged artist and documentary filmmaker, experienced in cross-over productions including documentary (film) work, interactive performance, community arts and education. Using documentary film as a starting point, I create interventions where people meet, experience and exchange. As seen in my recent projects, I collaborate increasingly with other disciplines and organisations, not only to gain knowledge and inspiration, but also to reach a wider network in which my work can be shared and discussed. In my research I examine the paradoxical relationship of humans towards nature. In particular the relationship between humans and animals.


Contact gegevens

Tel: 06 48465549

Mail: This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.

Studio
Tuinbouwstraat 84b
9717 JM Groningen

 

---------------------------------------------------

door: Taco Hidde Bakker, n.a.v. DUIF | 2013

Werkelijke ontmoetingen tussen mens en dier 
Een essay over de films van Dinanda Luttikhedde


Hold fast to dreams
For if dreams die
Life is a broken-winged bird
That cannot fly.

(Langston Hughes)
 
Is cultuur het exclusieve domein van mensen en de antithesis van natuur, waaronder de dierenwereld? Volgens antropologe Ruth Benedict onderscheidt de mens zich van al het andere leven op aarde door gedrag dat niet is aangeboren maar expliciet aangeleerd. De mens is het ‘cultuur-dragende dier’ en volgens Benedict bepaald de mate waarin zij afhankelijk is van het haar aangeleerde gedrag de menselijke superioriteit over niet-menselijk leven.[i] In toenemende mate is de mens zich gaan afzonderen van dieren en ander organisch leven, waarmee het tot aan de industriële revolutie in een soort heilig verbond samenleefde, en waarvan het nog steeds zeer afhankelijk is, hoewel op een vervreemdende wijze. De mensenwereld is gemechaniseerd. We vereenzelvigen ons tegenwoordig vaak makkelijker met machines dan met dieren.

Wat is natuur? is een lastige vraag die nauwelijks bevredigend beantwoord kan worden. Is natuur alles wat door mensenhanden onberoerd is gelaten, alles wat niet menselijk is, of maken wij onlosmakelijk deel uit van de natuur? Sinds de Bijbelse verdrijving uit het Paradijs – een van de vele oorsprongsmythen wereldwijd over onze gelukkige oertoestand – hebben we het maar moeilijk met het natuurlijke in ons en vooral die andere natuur, daar buiten.
      Alhier de tragische paradox van mens en natuur. Nadat we buitengesloten werden van de goddelijke Tuin van Eden moeten we in het zweet des aanschijns werken en dat betekent onder meer de cultivering van en overheersing over wilde krachten.

De industriële verwerking van natuur die almaar geavanceerder wordt heeft de mensheid een enorme bevolkingsgroei opgeleverd. Tegelijkertijd, door de groeiende afstand tot kleinschaligheid en ‘dichtbij de natuur staan’, werd de idealisering van een zogenaamde échte natuur mogelijk. We verlangen naar een soort onschuldige ongereptheid buiten ons en vergeten dat we zelf (deel van de) natuur zijn, of dat de geürbaniseerde habitat voor ons misschien hét natuurlijke domein bij uitstek is.
      Wat doet natuur met ons en wat doen wij met natuur? Waar komt ons voedsel vandaan en hoe wordt het verwerkt? Kun je dieren met een naam en waar je mee samenleeft zomaar opeten? Kunnen mensen vrienden worden met dieren? Dit zijn een paar van de vragen die impliciet en expliciet aan de orde komen in de films van beeldend kunstenaar en documentaire filmmaker Dinanda Luttikhedde (en haar partners). In kalm gefilmde en gemonteerde documentaires van een ingetogen zeggingskracht, beschouwd ze die paradoxale relatie van de mens tot natuur met een verfrissende onsentimentele blik. Verhoudingen tussen mensen en dieren spelen de hoofdrol in o.a. BEEST( 2010), BLOED (2011) en DUIF (2013) en in Onland (2011) de spanningen tussen agrarische cultuur en planologen-wildernis.

De mensen die Luttikhedde volgt en portretteert bieden juist door hun gedrag en bewuste directe omgang met de dieren die ze voor voedsel-voorziening of sport houden (en waarvan ze op een andere manier houden dan mensen van hun huisdieren houden) een alternatief op de overheersend afgestompte en ongevoelige relatie tot het dierlijke en natuurlijke. De populariteit van huisdieren en dieren in dieren-tuinen zijn volgens John Berger een teken van de ultieme degradatie en marginalisatie van dieren. Sinds de 19^e eeuw verdwenen dieren uit het dagelijkse leven van de meerderheid van de mensheid en werden werkelijke ontmoetingen tussen mens en dier zo goed als onmogelijk. De dierentuin, aldus Berger, is ‘een monument voor die onmogelijkheid.’[ii]

Al zijn het geen boeren ‘van nature’, toch lijken de mensen die Luttikhedde portretteert tot werkelijke ontmoetingen met dieren in staat. Duivenmelker Douwe in DUIF is zichtbaar geëmotioneerd als z’n lievelingsduivin Chelsey thuiskomt, alsof hij z’n levenslot aan haar verbonden heeft. Kunstenaars/boeren Elles Kiers en Sjef Meijman evenzo als ze open en eerlijk vertellen over de slachting en verwerking van het lievelingsvarken Bom waarmee ze zeven maande samenleefden. De relaties zijn van verschillende orde: het geliefde varken Bom wordt met gemengde gevoelens, maar eerlijk en met eerbied opgegeten; Douwe’s postduiven presteren in wedstrijden die vooral hem een zin en een doel geven, en zoals huisdieren hun eigenaren kunnen completeren bieden ze ‘weerklank aan aspecten van zijn karakter dat anders onbevestigd zou blijven.’[iii]

In een wat onaanzienlijke en inmiddels verouderde nieuwbouwbuurt in Hoensbroek (Limburg), waar de laatste generaties mijn-werkers in gevestigd werden, bevindt zich het kleine duivenparadijs van Douwe, zoon van een bovengrondse en kleinzoon van een onder
grondse mijnwerker. In een veelbetekenend contrast tot het donkere en zware mijnwerk was de duivensport een van de meest beoefende hobby’s onder mijnwerkers. Zelf hoefde Douwe de mijnen niet meer in. Hij werkte als dakdekker totdat een hernia hem arbeidsongeschikt maakte. Geplaagd door een spierreuma zijn de winter-maanden zwaar, maar de duivensport geeft z’n leven zin, naast (ont)spanning en hoop. InDUIF zien we hem voor dag en dauw opstaan omdat hij de thuiskomst van z’n lievelingsduivin Chelsey (‘zijn vrouwtje’) verwacht, die een dag eerder gelost is duizend kilometer zuidelijker. Douwe’s huis en z’n betegelde tuintje, alles is ingericht op het duivenmelken. Teletekst vertoont duiven-sportnieuws en de laatste uitslagen van wedstrijden. In de keuken worden sigaretten gedraaid om de nervositeit te bedwingen. Het krieken van de dag wordt verwelkomt met een tl-buis in de tuin, alsof Chelsey dan makkelijker haar thuis zou kunnen terugvinden.

 

Nieuwsbrief

Wil je op de hoogte blijven door middel van een nieuwsbrief, meld je dan hier aan:

Douwe loopt maar heen-en-weer, belt met verscheidene mensen (en zegt af en toe ‘we blijven gewoon wachten’), inspecteert de thuis-blijvers onder zijn duiven, checkt nogmaals de klok, computer en teletekst. Als uiteindelijk om 10:52 het vrouwtje komt aangevlogen zien we hem geëmotioneerd en horen hem opgelucht zeggen ‘goed gedaan!’ en wat aarzelend ‘daar ben ik wel blij mee.’ De duif is vrijwillig naar haar vriendelijke gevangenschap teruggekeerd. In het daaropvolgende shot zien we hoe 25.000 duiven worden vrijgelaten uit de vrachtwagens waarmee ze naar de lossingsplek zijn vervoerd.
      Zijn de duiven vrij gedurende de vlucht naar huis? (waarbij ze vaak, hoe tekenend, de lijnen van de snelwegen volgen.) Of gehoorzamen ze gewoon aan hun postduiveninstinct? (het instinct dat volgens postduif Reinier, uit het verhaal ‘Een poging tot instinct’ (1956) van A. Koolhaas, niet valt uit te leggen: ‘je moet het hebben om te weten wat het is, het beste kun je een keer mee gaan.’)
Douwe bevindt zich in een spanningsvolle tussenruimte tussen vrees enerzijds en hoop en verwachting anderzijds. Hij hecht zich aan z’n duiven maar moet ze ook kunnen loslaten om ze in vorm te houden. Naast een documentaire over de liefde tussen man en duif heeft Luttikhedde ook een portret gemaakt van hoop, verwachting en verlangen. Chelsey –  Douwe’s gevleugelde hoop – werd duizend kilometer van huis gereden en kwam teruggevlogen. Een teken van haar feilloos navigatie-instinct, maar het is moeilijk te geloven dat het niet ook een bevestiging zou zijn van de liefde die de duif voelt voor de man.
 
Hope is the thing with feathers 
That perches in the soul 
And sings the tune without the words 
And never stops at all
        
(Emily Dickinson)
 
Duiven worden in de boeken van de Bijbel vaker genoemd dan welke andere vogel dan ook.[iv] Vogels in het algemeen werden in oud-testamentische tijden beschouwd als symbolen van vrijheid. De duif was een symbool voor vrede, maar werd tevens geaccepteerd als offerdier (voor de armen). Die dubbelzinnigheid komt mooi terug in het einde van DUIF, als het beeld van de mechanische anonimiteit van het grootschalige duivenvervoer en de administratie ervan, gecontrasteerd wordt met de laatste shots waarin de twee hoofdrolspelers Douwe en Chelsey weer met elkaar zijn verenigd.

De documentaires die Luttikhedde en haar partners maken over onze relatie met het land en over onze vriendschap met dieren (of we ze nu opeten of niet) dwingen me om Benedicts antro-pocentrische opvatting om te draaien en me af te vragen of niet juist de mate waarin we afhankelijk zijn van het natuurlijke haar ‘superioriteit’ over ons bepaald? Om aankomende catastrofen het hoofd te kunnen bieden kan het geen kwaad om een nieuwe balans vinden tussen de abstractie van het hyper-industriële en het concrete van het kleinschalig natuurlijke. Een verhouding en een attitude die volgens de dichter Gary Snyder niet alleen ‘generositeit vereist maar ook goed-gehumeurde hardheid die op vrolijke wijze ont-beringen tolereert, positieve waardering van eenieders kwetsbaarheid, en tot slot een zekere bescheidenheid.’[v]