Dinanda Luttikhedde

work film

De beeldende documentaire Onland zoemt in op de scheidslijn van twee tijdsvlakken. We volgen de alledaagse werkzaamheden van een boer en even verderop de aanleg van de waterberging. We kijken naar aardse handelingen in een dagelijks ritme, waarin de boer met de seizoenen mee beweegt. Hier tegenover worden t.b.v. natuurontwikkeling, innovatieve experimenten verricht en in de uitvoering wordt grootschalig, mechanische apparatuur ingezet, die letterlijk lagen cultuur wegschrapen. Een overeenkomst vinden we in hun specialisatie bij het manipuleren van land; in omgaan met water.

Onland - documentaire op locatie
Filmmakers Dinanda Luttikhedde en Ellenoor Bakker filmden een jaar lang de werkzaamheden rondom de aanleg van een waterberging net buiten de stad Groningen. Al eeuwen bewerkt de mens dit ingepolderde gebied dat ooit een moeras was.

Het project was op het Noorderzon Performing Arts Festival in Groningen te zien in 2011. Vijf avonden lang werden 80 mensen meegevoerd in een dubbeldekkerbus naar De Onlanden, het gebied net onder de stad Groningen waar de film over handelt. Bij aankomst rond zonsondergang werd het publiek over de kade (dijk) geleid naar de plaats waar de film, midden in het landschap en al zijn elementen, werd vertoont.
De bezoeker kon kiezen: plaatsnemen op een geimproviseerde tribune aan de zijde van de waterberging of aan de zijde van de weilanden. Zie ook de video links waarin je een beter beeld krijgt van het werk op locatie.

Deel uit conversatie tussen DInanda en Henk:
N.a.v. een vertoning op Terschelling in het kader van de boerenschuurtjestoer. Deze toer hield in dat ONLAND op 10 plekken in Nederland vertoont werd waar een vergelijkbaar dilemma speelt of speelde,
De avonden werden ingeleidt door gastheer of -dame en in het geval van Terschelling werd er aan de hand van 5 stellingen naderhand gediscussieerd over de situatie. Alle boeren van Terschelling zaten in de zaal, circa 4 gemeenteraadsleden,1 man van de provincie en overige geinteresseerden.
(De achternamen van de betrokkenen heb ik weggelaten ter bescherming van hun privacy)

18/04/2012
Vandaag de fles wijn en cd naar Ronald en Dieuwke gebracht. Ronald vertelde dat er door de avond veel is los gekomen. Hij is gebeld door Arie, voorzitter van Plaatselijk Belang. Arie was wit heet. Wilde als partij alle banden met de boeren verbreken. De politiek was geschoffeerd door de boeren etc. Hij stuurt aan op een impasse. Dat leek ons alle drie geen goede uitkomst van de avond.   Met Ronald en Dieuwke gepraat over een mogelijk vervolg. Niet dat ik mij de Verlosser van de boeren voel maar door de gesprekken ( toen met Ronald en Ellenoor) en nu door maandagavond voel ik me wel wat betrokken. Ronald gaat eerst met Wiebe praten over een mogelijk vervolg. Ons idee is dat er een serie gesprekken komt waarbij een mediator van LTO wordt betrokken om al te veel oorlogsleed te voorkomen. De openingen die maandag ook bleken ' naar elkaar luisteren en met elkaar praten' geven perspectief.  Ronald en ik willen allebeide graag de stellingen hebben. Kan dat? Want al heeft Wiebe ze niet direct behandeld we hebben de indruk dat de stellingen misschien wel een samenvattingen van de Terschellinger problemen zijn. En misschien dus een begin van een oplossing.  
Kortom, dit was dus niet zomaar een filmavondje, maar misschien wel doorbreken van vastgeroeste ideeen en posities. ' kunst ontkalkt het brein' volgens Ben Joosten. .

Onland als tijdsdocument
Het Drentse cultuurlandschap bevindt zich op het snijvlak van cultuur en natuur. We kunnen de grootschaligheid van de landschapsprojecten, zoals het aanleggen van een waterberging, opvatten als een afspiegeling van de huidige tijdsgeest. Bij de nieuwe visie op het inrichten van het Nederlandse landschap, hebben betrokken (natuur)organisaties een pakt gesloten. Het verwerken van overtollig water, ontwikkeling – en beleving van nieuwe natuur gaan hand in hand. Daarmee is ook besloten dat drassig veen ongeschikt is voor landbouwactiviteiten en teruggegeven kan worden aan de natuur.

Drenthe is een omgekeerd bord. Bij hevige regenval stroomt het water vanaf de Hondsrug naar het laagland (Leegland), de kop van Drenthe. In de toekomst krijgt Nederland meer water te verwerken. Om problemen te voorkomen zijn er 37 klimaatbuffers aangewezen. De provincies Groningen en Drenthe zijn reeds gestart met de aanleg van 1700 hectare waterberging.

Het landschap zoals deze door de mens ontwikkeld is, kent een lange traditie en vele verschijningsvormen. Van de eerste nederzettingen, via veenkolonies en ruilverkavelingen tot aan nu. Het lage land in de omgeving van Peize wordt weer moerassig onland, zoals het in de 14de eeuw was voordat de boeren het land ontgonnen. Generaties boeren hebben hier door de jaren heen gevochten tegen het water, trachtend hun hoofd boven water te houden.

www.peergroup.nl

Dit project is mede mogelijk gemaakt door:
Fonds Podiumkunsten, Provincie Drenthe, Gemeenten Leek, Tynaarlo en Noordenveld, VSBfonds, SNS REAAL Fonds, Prins Bernard Cultuurfonds, Cultuurfonds BNG, JM Fonds en Gjaltema Verhuur

Met dank aan:
Maatschap Willems, Herinrichting Peize, Dienst Landelijk Gebied, De Waard, Noorderzon Performing Arts Festival

Onland (Wetlands)

The documentary shows a year’s work on the realization of a water storage area in the border region of Drenthe and Groningen. It is also a portrait of the season-bound life of the dairy farmer who lives right next to the dike of the environmental development project.

Onland documents an era:

Culture and nature are closely related in the cultural landscape of Drenthe. Environmental projects on a large-scale, such as the realization of a water storage, can be regarded as a reflection of the spirit of the time. Views on the layout of the Dutch landscape have changed and environmental organizations deal with the processing of surplus water as a means of developing a new natural environment, an environment also to be experienced by people. One of the consequences is that peat bog is now considered unsuited for agricultural activity and will be left to its natural development.

Drenthe is like an upside-down plate. During a heavy downpour the water will flow from the ridge (‘rug’) of sand – called the Hondsrug, that cuts through Drenthe and part of Groningen – down to the lower region in the northernmost part of the province. To try and prevent that in the future increasing amounts of water will create problems, 37 areas have been designated as environmental buffers. Groningen and Drenthe have already started with the realization of 1700 ha of water storage.

Man-made environment has a long history and tradition and knows many different forms. The first settlements developed into peat colonies, and later land divisions resulted in the present situation. The low lying land around Peize turned back into boggy no-land, like it was in the14th century, before it was claimed and cultivated. For generations the farmers fought the water, trying to keep dry.

The documentary Onland focuses on where and how the two experiences of time differ. It shows the day-to-day work of a farmer and, next door, the realization of the water storage. We see the life of the earthbound farmer in its daily rhythm and seasonal flow. In contrast, the environmental development project involves innovative experiments and the deployment of mechanical equipment on a large-scale, literally scraping off, layer by layer, culture from the face of the earth. But in the manipulation of land, in dealing with water, the two meet.